คนเราสามารถสร้างฝนได้ไหม?

คือสิ่งที่ในหลวง รัชกาลที่ 9 ทรงครุ่นคิดอยู่นานหลังการเสด็จฯ เยี่ยมราษฎรในภาคอีสานเมื่อปี 2498

เวลานั้นแผ่นดินอีสานทั้งแห้งแล้ง ร้อน บนพื้นเต็มไปด้วยฝุ่นฟุ้งกระจาย เพราะฝนไม่ตกมาพักใหญ่ สิ่งที่ทรงสังเกตหลังแหงนพระพักตร์มองท้องฟ้า คือมีเมฆมากมาย แต่ไม่มีก้อนไหนที่เปลี่ยนมาเป็นฝน

พอกลับมาถึงกรุงเทพฯ ทรงมุ่งมั่นจะหาวิธีการแก้ปัญหานี้ จึงเริ่มเก็บข้อมูลสภาพภูมิอากาศ ภูมิประเทศของพื้นที่ต่างๆ อย่างละเอียด จนได้บันทึกเล่มโตออกมาเล่มหนึ่ง แต่สิ่งหนึ่งที่ยังทรงขาดอยู่ คือบุคคลที่มีความเชื่อเดียวกัน เพราะคนส่วนใหญ่ต่างมองว่า ฝนเป็นเรื่องธรรมชาติที่มนุษย์ไม่สามารถควบคุมได้ กระทั่งวันหนึ่งได้ทรงรู้จักกับ ม.ร.ว.เทพฤทธิ์ ซึ่งกำลังมีชื่อเสียงจากนวัตกรรมควายเหล็ก

หลังทรงเล่าความตั้งใจต่างๆ ให้คุณชายฟัง คุณชายก็รับอาสาที่จะศึกษาค้นข้อมูลความเป็นไปได้จากทั่วโลก เพื่อยืนยันว่า ความฝันของในหลวงไม่ใช่เรื่องที่เพ้อฝัน

ผ่านไป 2 ปีเต็ม เขาก็กลับมาถวายรายงานว่า มนุษย์สามารถทำฝนเทียมได้อย่างแน่นอน

หลักการที่ค้นพบคือ ฝนเกิดจากความชื้นและอุณหภูมิ หากอยากให้เกิดฝน นักบินต้องบินเข้าไปใกล้ๆ ก้อนเมฆแล้วโปรยสารดูดความชื้น จากนั้นก็ต้องใช้สารอีกตัวที่ทำให้อุณหภูมิเย็นจัด เพื่อให้ก้อนเมฆที่รวมกันอยู่กลั่นตัวออกเป็นเม็ดฝน

แต่ความยากคือ หนึ่ง ไม่รู้ว่าสาร 2 ตัวนั้นคืออะไร และสอง นักบินส่วนใหญ่ไม่กล้าบินเข้าไปในก้อนเมฆ เพราะไม่รู้ว่าอะไรจะเกิดขึ้น คุณชายก็เลยตัดสินใจเรียนขับเครื่องบินด้วยตัวเอง

หลักสูตรการบินในยุค 2505 อาจทำให้หลายคนถึงกับปาดเหงื่อ เพราะขณะที่ก๋วยเตี๋ยวชามหนึ่งราคา 25 สตางค์ ค่าเรียนขับเครื่องบินกลับสูงถึงนาทีละ 40 บาท แถมต้องเรียนอย่างน้อย 30 ชั่วโมง วันหนึ่งบินได้ไม่เกิน 15 นาที พอบินครบหลักสูตรก็ต้องไปสอบ ถ้าสอบไม่ได้ก็กลับมาเรียนใหม่ ปรากฏว่าคุณชายสอบครั้งเดียวก็ได้เป็นนักบินเลย

หลังได้รับประกาศนียบัตร คุณชายก็ขับเครื่องบินสำรวจสภาพท้องฟ้า เมฆชนิดต่างๆ ความชื้นในอากาศ ทิศทางลมที่มีผลต่อการเกิดฝน หลังจากนั้นจึงเริ่มทดลองตามหลักการที่วางไว้ โดยเปลี่ยนสารดูดความชื้นและสารที่ทำให้อุณหภูมิเย็นจัด ไปเรื่อยๆ เพื่อหาสูตรที่ให้ผลดีมากสุด

น้ำแข็งแห้ง เกลือ น้ำเกลือ น้ำทะเล ขี้เถ้า หรือเหล้าต้มที่ได้มาจากชาวบ้านก็ถูกนำขึ้นเครื่องบินไปทดลองมาแล้วทั้งสิ้น อย่างน้ำเกลือมาจากการสังเกตว่าเมฆก่อตัวได้ดีที่ทะเล แต่พอลองฉีดปรากฎว่าเมื่อโดนผนังเครื่องบินจะเกิดความเสียหาย จึงเปลี่ยนมาใช้เกลือบดละเอียดโปรยไปแทน

แต่ดูเหมือนทดลองอย่างไรก็ไม่สำเร็จเสียที และที่หนักกว่าคือ บรรดานักวิทยาศาสตร์ในตอนนั้นต่างพูดเป็นเสียงเดียวว่า “เทพฤทธิ์ไปทำอะไรก็ไม่รู้ บ้าๆ บอๆ ฝนเทียมจะไปทำได้ยังไง ฝนเป็นเรื่องธรรมชาติ” แต่คุณชายก็ไม่เคยท้อ เพราะเชื่อมั่นตามทฤษฎีว่าทำได้ และยังถือว่าทำงานถวายในหลวง

หลังพยายามอยู่นานหลายปี คุณชายก็พบสารตั้งต้นทั้งสองตัวจนได้ คือ แคลเซียมคลอไรด์ และน้ำแข็งแห้ง

เหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้นช่วงที่คุณชายขับเฮลิคอปเตอร์ นำขบวนเสด็จฯ จากบ้านโป่งมายังพระตำหนักจิตรลดาฯ เส้นทางบินนั้นมีเมฆอยู่มาก เกรงว่าอาจรบกวนเส้นทางการบินของในหลวง เขาจึงโปรยแคลเซียมคลอไรด์ไปตลอดทาง

ผลปรากฏว่าเมฆแยกตัวจนเหมือนกำแพงยักษ์ 2 ข้าง พอเฮลิคอปเตอร์พระที่นั่งถึงสวนจิตรฯ ไม่นาน ก็เกิดกระแสลมแรงจนเฮลิคอปเตอร์เกือบบินกลับไม่ได้ และไม่นานก็เกิดฝนตกหนัก

ฝนที่ตกคราวนี้ ทำให้ในหลวงและคุณชายเทพฤทธิ์ยิ่งมั่นใจว่าเดินมาถูกทาง แต่ความที่ไม่มีใครเข้ามาสนับสนุนอย่างจริงจัง การทดลองจึงไม่คืบหน้าเท่าไรนัก กระทั่งกระทรวงเกษตรและสหกรณ์แจ้งมาว่ามีเครื่องบินพ่นยาฆ่าแมลงที่ไม่ได้ใช้หลายลำ คุณชายจึงรีบทำโครงการขอนำเครื่องบินขึ้นไปทำฝนเทียม

การทดลองครั้งแรกเริ่มต้นขึ้นบริเวณเขาใหญ่ อำเภอปากช่อง นครราชสีมา เมื่อเดือนกรกฎาคม 2512

ภารกิจครั้งนั้นเป็นไปอย่างขลุกขลักเพราะเครื่องบินที่ใช้พ่นยาฆ่าแมลงไม่มีอุปกรณ์สำหรับทำฝนเลย การโปรยน้ำแข็งแห้งต้องโปรยออกมาทางหน้าต่างเครื่องบิน

สิ่งที่คาดไม่ถึงคือมีลมพัดตีกลับมา ทำให้น้ำแข็งแห้งซึ่งมีอุณหภูมิเย็นจัด -78 องศาเซลเซียส ปลิวย้อนมาเข้าหูคุณชายจนแก้วหูทะลุ แต่เขาก็ไม่ยอมหยุด ทำภารกิจต่อจนเสร็จสมบูรณ์

อุบัติเหตุครั้งนั้น ทำให้คุณชายต้องสวมเครื่องช่วยฟังตลอดชีวิต

แต่ฝนที่ตกหลังจากนั้นอีกไม่กี่นาทีเป็นเครื่องยืนยันว่าความพยายามตลอด 14 ปี ไม่ใช่เรื่องเพ้อฝัน และช่วยทำให้ในหลวงทรงต่อยอดวิทยาการนี้เพื่อแก้ปัญหาภัยแล้งในเมืองไทย จนกลายเป็นเทคโนโลยีที่มีชื่อเสียงในระดับโลกถึงทุกวันนี้