หากพูดถึง แสงชัย สุนทรวัฒน์ คำว่า ‘ครบเครื่อง’ น่าจะเป็นสิ่งที่จำกัดความได้ดีที่สุด เพราะตลอดชีวิตของเขา ผู้ชายคนนี้ฝ่าฟันอะไรเต็มไปหมด เขาเป็นทั้งนักกฎหมาย ทนายความ บาร์เทนเดอร์ นักเขียน นักบริหาร นักธุรกิจ และอื่นๆ อีกมากมาย แต่บทบาทหนึ่งที่ไม่มีใครลืมคือ นักสู้ที่กล้าท้าชนกับผู้มีอิทธิพลที่เปี่ยมไปด้วยอำนาจมืด

ครั้งหนึ่งเขาเคยประกาศผ่านโมโครโฟน แฉบุคคลที่มาติดสินบนด้วยการนำทองมาให้ ว่า “ไม่รู้เอาทองมาให้ผมทำไม ลูกเมียผมมีทองใส่หมดแล้ว ยังไม่มีก็แต่เพียงสุนัข 2 ตัวที่บ้าน ผมจะเอาไปให้มันใส่”

หากถามว่าทำไมเขาจึงกล้าเผชิญกับสิ่งเหล่านี้ ส่วนหนึ่งอาจเพราะชีวิตของเขาต้องต่อสู้มาตั้งแต่วัยเยาว์

“ผมเป็นคนโชคดีที่เกิดมาจน เป็นคนโชคดีมากๆ เลย คือถ้าเราเป็นคนรวย เราก็ไม่มีโอกาสทำงานไป เรียนหนังสือไป เพราะมันเหนื่อย ทำให้เรามีโอกาสเกลือกกลั้วกับคนหลากหลาย เราก็รับฟังเขา แลกเปลี่ยนความเห็นกับเขา แล้วเราก็เป็นคนช่างคิด มันก็ได้รู้อะไรมากขึ้น”

แสงชัยเป็นเด็กปราจีน เติบโตในครอบครัวพ่อค้า ทว่าอายุ 14 ปี ธุรกิจทางบ้านล้มละลาย จึงย้ายมาอยู่กรุงเทพฯ ช่วยพ่อแม่ขายข้าวแกง พอเข้ามหาวิทยาลัยก็ต้องหาเงินส่งตัวเองเรียนนิติศาสตร์ ธรรมศาสตร์ พร้อมทำงานควบคู่กันสองแห่ง กลางวันอยู่บริษัทฝรั่งเศส พอตกดึกก็ทำงานในบาร์ เป็นตั้งแต่บ๋อย จนเลื่อนขั้นเป็นผู้จัดการไนท์คลับ

แม้ช่วงนั้นแสงชัยจะรุ่งเรือง มีรถสปอร์ตขับ แต่ด้วยการใช้ชีวิตแบบเพลย์บอย มีผู้หญิงมากหน้าหลายตาแวะเวียนเข้ามา จนแม่ไม่สบายใจ สุดท้ายจึงยุติปัญหาด้วยการไปบวชอยู่ที่วัดเทพศิรินทราวาส

ที่นี่เองที่ทำให้แสงชัยตาสว่างว่า ชีวิตที่ผ่านมาไร้แก่นสารเพียงใด พอสึกออกมาก็ขายสมบัติทุกอย่าง แล้วก็เองเงินฝากไว้กับแม่ พร้อมกับตัดสินใจตั้งต้นชีวิตใหม่ที่ต่างแดน

“ผมเดินทางไปกับน้องชาย ผมสองคนมีเงินไปคนละ 200 เหรียญ ไปถึงอเมริกาได้ 2 วันก็ได้ทำงานเลย ตอนแรกผมยังไม่มีโอกาสได้เรียนเพราะค่าเล่าเรียนมันแพง ผมยังไม่มีเงินก็ทำงานเก็บเงินไปก่อน ทำงานที่แอลเอได้ 8-9 เดือนก็ไปเรียนปริญญาโททางกฎหมายที่มหาวิทยาลัยในเท็กซัส งานของผมที่ทำอยู่ตอนนั้นคือเป็นบาร์เทนเดอร์

“ผมป็นคนสนุกไม่เคยคิดว่าอะไรเป็นอุปสรรค มองชีวิตสนุกมาตลอด เลยไม่เคยกลัวว่าจะอดตาย ไม่เคยกลัวความลำบายากค้น เพราะเห็นมาแล้วตั้งแต่เด็ก กลัวอยู่อย่างเดียวคือ เมื่อโตขึ้นแล้วผมไม่กล้าทักกับเพื่อน เพราะเขาอาจไปได้ดี แต่ผมข้นแค้น ผมอายเพื่อน ทำให้ผมเกิดความดิ้นรนว่าจะอย่างไรก็ตาม ผมต้องต่อสู้เพื่ออนาคตข้างหน้า เขาจะเป็นอะไรก็ตามเราจะต้องไม่อายที่จะทักกันได้”

ชีวิตในลอสแอนเจลิส แสงชัยทำงานนับไม่ถ้วนตั้งแต่เปิดบริษัทกฎหมาย ทำร้านอาหาร เป็นอาจารย์ แต่อาชีพสำคัญที่หล่อหลอมวิธีคิดของเขามากที่สุดคือ บาร์เทนเดอร์

เพราะสังคมอเมริกันยุคนั้นต่างคนต่างอยู่ คนส่วนใหญ่ไม่ค่อยเกื้อหนุนกัน ผู้คนก็เลยมีปัญหาชีวิตเยอะ ซึ่งที่พึ่งทางใจของคนเหล่านี้ หากไม่ใช่จิตแพทย์ ก็ต้องเป็นบาร์เทนเดอร์ ซึ่งมีหน้าที่ชงเหล้าและแลกเปลี่ยนความเห็นกัน

สิ่งหนึ่งที่แสงชัยตกผลึกจากทำงานนี้คือ ผู้คนมีหลากหลาย แต่ละคนมีสมรรถภาพในการใช้ชีวิตต่างกันไป บางคนสามารถแบกรับปัญหาได้มาก บางคนรับมือกับปัญหาได้น้อย เช่นรายหนึ่งพนักงานคัดแยกส้มในซูเปอร์มาร์เก็ต วันๆ ก็แค่แยกผลส้มตามขนาด แต่กลับบอกว่างานของตัวเองเครียดมาก ต้องตัดสินใจเยอะแยะไปหมด

“ปัญหาหนึ่งอาจเบาสำหรับคนหนึ่ง แต่กลับหนักสำหรับอีกคน อย่างเรื่องเลือกส้มผมว่าเป็นเรื่องขี้ไก่ที่สุด ไอ้นี่กลับมานั่งปวดหัว แถมยังบอกว่าลองมานั่งเลือกสักวันซิแล้วจะรู้ว่าปวดหัวไหม เมื่อปวดหัวก็ต้องกินเหล้า ทุกคนมีปัญหาหมด ความคิดอีกอย่างที่ได้คือ เรานึกว่าฝรั่งฉลาด แต่คิดดูเลือกส้มยังบอกมีปัญหา แสดงว่าฝรั่งบางคนโง่กว่าควาย 3 ตัวรวมกันซะอีก ฝรั่งไม่ได้เป็นเทวดาหรือเก่งไปหมด มันก็มนุษย์เหมือนกัน”

แสงชัยตั้งรกรากอยู่ที่สหรัฐอเมริกา 16 ปี พร้อมปณิธานว่า หากไม่รวยจะไม่กลับมาทำงานที่เมืองไทยเด็ดขาด เพราะเคยคำนวณรายได้แล้วเห็นว่าไม่พอเลี้ยงลูกแน่ๆ อย่างข้าราชการวุฒิปริญญาโทยุคนั้นได้เงินเดือนแค่ 1,900 บาทเท่านั้น แต่ความตั้งใจนี้ถูกสั่นคลอนเมื่อเขาได้พบกับ พล.อ.พิจิตร กุลละวณิชย์ อดีตองคมนตรี ระหว่างแวะมาเยี่ยมบ้าน

“บิ๊กเสือสมัยนั้นท่านเป็นผู้บัญชาการกองพลที่ 1 และเป็นนักเรียนเก่าเวสท์พอยน์ด้วย ตอนนั้นเรามานั่งคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน ในฐานะที่เคยอยู่อเมริกา ท่านก็ถามว่าคนไทยในอเมริกามีความรู้สึกกับทหารอย่างไร ผมก็แสดงความเห็นออกมาว่า คนส่วนใหญ่เขามองเห็นว่าไม่เข้าท่า วันๆ ไม่ได้ทำอะไร ดีแต่ยึดบ้านยึดเมือง เมื่อท่านได้ฟังดังนั้นจึงชวนผมไปเขาค้อ เพราะตอนนั้นยังรบกันอยู่ ท่านชวนไปดูว่าทหารเขาทำงานกันอย่างไร

“ผมพบว่าทหารคนหนึ่งชื่อจ่าทรงขาพิการ ตาบอดข้างหนึ่ง นอนอยู่กับหมาอีกหนึ่งตัว ตาบอดสองข้าง และขาขาดข้างหนึ่ง เขาเล่าให้ฟังว่า ทหารไปโดนกับระเบิด และนาทีที่ถูกกับระเบิดหมามันก็วิ่งไปช่วยนายตะปบกับระเบิด มันก็เลยตาบอดและขาก็ขาดด้วย เหตุการณ์ครั้งนั้นทำให้ผมน้ำตาร่วง มานั่งนึกว่า แผ่นดินไทยแม้แต่หมายังช่วยกันรักษา ไอ้เราไปอยู่เมืองนอกตั้ง 16 ปี ไม่เคยทำอะไรที่เป็นประโยชน์ต่อสังคมเลย ตอนอยู่เมืองไทยก็เป็นเพลย์บอย เลยลงมาจากเขาค้อกลับเข้ากรุงเทพฯ โทรศัพท์ไปบอกเมียที่อยู่อเมริกาว่าให้เก็บของขายสมบัติที่มีอยู่ให้หมด ถึงเวลากลับบ้านแล้ว”

หลังกลับมาเมืองไทย แสงชัยเปิดบริษัทกฎหมาย รับเป็นที่ปรึกษาให้ธุรกิจใหญ่หลายแห่ง ก่อนชีวิตจะพลิกผันมายังเส้นทางสายสื่อมวลชนเต็มตัว