หนึ่งในนั้นคือ ‘กลุ่มม่วนใจ๋’ กลุ่มเกษตรอินทรีย์วิถีธรรมชาติ เชียงดาว ซึ่งเป็นการรวมตัวของเกษตรกรรุ่นใหม่ในจังหวัดเชียงใหม่ ที่ตั้งใจเปลี่ยนจากการปลูกแบบเคมีไปสู่เกษตรอินทรีย์ นำทีมโดยแหม่ม-ศรัณยา กิตติคุณไพศาล แห่งสวนบัวชมพู ณ จอมคีรี

หน้าที่หลักของกลุ่มม่วนใจ๋ คือ การช่วยกันเผยแพร่ความรู้ให้เพื่อนๆ เกษตรกร และสร้างผลิตภัณฑ์อินทรีย์ให้แก่ผู้บริโภค รวมไปถึงการเป็นพี่เลี้ยงให้กับกลุ่ม Young Smart Farmer ซึ่งเป็นคนรุ่นใหม่ที่มีใจรักการเกษตร สามารถต่อยอดไปสู่การเป็นผู้ประกอบการ ที่พึ่งพาตนเอง และเป็นผู้นำทางการเกษตรในท้องถิ่นได้

ช่วงนี้เองที่นักวิจัยแห่งเชียงดาว นำประสบการณ์ในอดีตที่เคยคลุกคลีกับชาวบ้านมาใช้ เธอรู้ดีว่าแรงจูงใจสำคัญให้พวกเขาลดละเลิกใช้สารเคมีก็คือ ‘ตัวเงิน’ หรือ ‘รายได้’

“มลจะบอกชัดเลยว่า ถ้าทำแบบนี้มูลค่าที่ได้กลับมาจะเป็นแบบนี้ แต่การที่จะได้มูลค่าแบบนี้ คุณภาพต้องเบอร์นี้นะ แล้วถ้าจะทำให้ได้คุณภาพเบอร์นี้ ต้องทำยังไงบ้าง ค่อยๆ ไล่ไปเป็นขั้นๆ ให้เขาเห็นภาพ เช่น ต้องหยุดใช้สารเคมี จากนั้นทำอะไรต่อ”

แค่คำพูดเพียงอย่างเดียวไม่พอ ดังนั้นเมื่ออบรมเสร็จ มลจึงต้องรับบทบาทด่านหน้า ทำให้เห็นตั้งแต่ลงทุนปลูกเอง รับซื้อผลผลิตเอง นำมาแปรรูป จากนั้นไปหาตลาด สร้างรายได้ให้เกิดขึ้นจริง ซึ่งมลก็ค่อยๆ เรียนรู้ ลองผิดลองถูกไปพร้อมๆ กับชาวบ้าน จากนั้นถอดบทเรียนแล้วก็ก้าวกันต่อไป

“เรื่องแบบนี้ไม่มีในตำรา ทุกความล้มเหลวคือบทเรียน ต่อให้ทำไปแล้วจะขาดทุน เข้าเนื้อบ้าง แต่ถ้าแลกกับการที่ได้องค์ความรู้ใหม่ที่ยังไม่มีใครทำก็ถือว่าคุ้ม อาจเพราะเรามีพื้นฐานของนักวิทยาศาสตร์ ทำให้เรามองข้ามการขาดทุนที่เป็นตัวเงิน และไม่ท้อที่จะเดินต่อ เพราะฉะนั้นก็เลยไม่หยุดทำ และคิดว่าจะทำให้มากกว่าเดิมอีก”

นอกจากนี้ เจ้าของศูนย์การเรียนรู้ทุ่งกับดอย ยังพยายามอธิบายให้ทุกคนฟังว่า ความจริงแล้วผลผลิตทางเกษตรสามารถนำไปต่อยอดสร้างมูลค่าได้อีกมากมาย เช่น นำไปติดต่อขายโดยตรงกับร้านอาหาร โรงแรม หรือพัฒนาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อื่นๆ ซึ่งพวกเขามีทางเลือกมากกว่าตัดใส่ตะกร้าขายให้พ่อค้าคนกลางเท่านั้น

อย่างมลเองก็นำนวัตกรรมมาต่อยอดและเพิ่มมูลค่าให้ผลผลิตทางการเกษตรหลายรูปแบบ เช่น ปุ๋ยชีวภาพที่ใช้จุลินทรีย์ช่วยให้รากฝอยพืชโตเร็วและดูดซับสารอาหารได้มากขึ้น เครื่องสำอางที่สกัดจากกลีบดอกไม้ น้ำมันสกัดจากดอกไม้และสมุนไพร รวมถึงเครื่องดื่มเสริมอาหาร ส่วนเห็ดถั่งเช่าก็ต่อยอดไปเป็นแผ่นมาสก์หน้าก่อนนอน (Sleeping mask)

“เกษตรกรรมเป็นฐานของธุรกิจหรือเศรษฐกิจทุกอย่าง อย่างยารักษาโรค พื้นฐานมันก็คือแป้งมันสำปะหลัง เสื้อผ้า วงการเครื่องนุ่งห่ม ก็มาจากฝ้าย สีธรรมชาติที่ใช้ย้อมก็มาจากการเพาะปลูก เพราะฉะนั้น ปัจจัย 4 ของเราในทุกวันนี้ ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม อาหาร ยารักษาโรค ล้วนแต่มาจากการเกษตร

“แล้วระหว่างที่ทำ มันมีรายละเอียดที่น่าสนใจ กลิ่นแบบนี้ วัตถุดิบแบบนี้สามารถกินไปแล้วทำให้ผ่อนคลาย มันก็เริ่มไปอยู่ในวงการรักษา บำบัด แล้วสามารถทำเป็นการท่องเที่ยวเชิงเกษตรก็ได้ เกษตรกรรมก็เลยสามารถทำเงินได้ทุกวงการ ถ้าเราเอาไปเชื่อมได้”

ด้วยความคิดแบบนี้ ทำให้มลรู้สึกเศร้าใจทุกครั้งที่เห็นข่าวชาวนาชาวไร่ชาวสวน ออกมาเรียกร้องเรื่องความผันผวนของราคาผลผลิต หรือถูกกดขี่จนมีหนี้สินมากมาย

ถ้าพวกเขามีความรู้ในการทำเกษตรอินทรีย์ที่ช่วยลดต้นทุนและรักษาความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ มีคนช่วยเสริมเรื่องนวัตกรรมการเกษตร มีลูกหลานเข้ามาช่วยหาตลาด หาช่องทางการขายโดยเฉพาะในโลกออนไลน์ ก็น่าจะช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตเกษตรกรไทยให้ดีขึ้น ซึ่งเธอพยายามผลักดันสิ่งเหล่านี้อย่างสุดความสามารถ