แม้ใครจะบอกว่าอัลบั้ม เรามาร้องเพลงกัน เป็นผลงานระดับมาสเตอร์พีซ แต่สำหรับเขตต์อรัญแล้วไม่ได้ถือว่างานชุดนี้ประสบสำเร็จ เพราะสุดท้ายก็ยังไม่สามารถเข้าไปอยู่ในใจผู้ฟังในวงกว้างได้อยู่ดี

“เมื่อก่อนผมเขียนแต่เพลงหนักๆ เพราะเริ่มมาในวงการใหม่ๆ ยังหยั่งไม่ถูกว่า กำลังซื้อของคนอยู่ตรงไหน ก็ต้องแต่งเพลงให้เต็มที่ อย่างดนตรีคีตา-เวหาจักรวาล เป็นเนื้อเพลงที่ชอบมากที่สุด มันเป็นการมองธรรมะในแง่มุมของนักดนตรี มองว่าดนตรีมีกำเนิดมาจากไหนในโลกนี้ หรือว่ามีอยู่แล้ว แล้วเราไปจับเอามาใส่เครื่องดนตรี ซึ่งเพลงมันหนักมาก เนื้อเพลงจะมีสภาพเป็นกวีมากกว่าเพลงป๊อปสมัยนี้

“สำหรับผม เพลงที่เขียนยากคือเพลงที่เขียนแล้วให้ฮิต.. เพราะต้องการความเป็นสามัญมาก เวลาเขียนอะไรที่มีเนื้อหายาก เขียนอะไรที่คนไม่รู้เรื่องนี่ง่ายจะตาย เราอาจไปเปิดหนังสือขึ้นมาเล่มหนึ่ง เจออะไรแปลกๆ เราก็ไปหยิบตรงนั้นมาเขียน แต่เขียนเรื่องธรรมดาแล้วให้คนชอบและรับได้นี่เป็นเรื่องยากมาก สิ่งที่สามัญเขียนยากที่สุด เพราะจะต้องเขียนออกมาในแนวคิด หรือมุมมองที่ไม่เคยมีใครเขียนมาก่อน ซึ่งเขียนเรื่องที่มีอยู่แล้วในแง่มุมใหม่นี่ยากมาก”

เขตต์อรัญ มักย้ำเสมอว่า เพลงที่ดีและดังได้ต้องอาศัยความสมดุลของสมองทั้งสองซีก อย่างอัลบั้มของวงคีตกวีชุดนั้นอาศัยแต่ซีกขวาหรือซีกจินตนาการเป็นหลัก จึงใช้เวลานานกว่าคนจะเข้าใจ ฉะนั้นเมื่อเขากลายเป็นทีมเขียนเพลงชุดหลักของแกรมมี่ ประเด็นนี้จึงถือว่าสำคัญเป็นลำดับต้นๆ

ก่อนทำงานเขาจะต้องคุยกับศิลปิน เพื่อให้รู้ว่าเป็นยังไง คิดเรื่องอะไร และอยากจะให้เนื้อเพลงออกมาอย่างไร และถ้าเป็นไปได้ก็จะมีการพูดคุยกับทีมสร้างสรรค์ว่าต้องการสร้างภาพลักษณ์ศิลปินออกมาแบบไหน เพื่อให้เพลงที่ออกมาควรสะท้อนตัวตนของศิลปินมากที่สุด

จากนั้นพอได้ทำนองมาแล้ว เขาก็จะมานั่งฟังแล้วก็มาตกผลึกว่า อารมณ์ของเพลงควรเป็นอย่างไร ควรเล่าเรื่องอะไรเป็นพิเศษ ถึงจะเหมาะสมที่สุด

“อย่างเพลงหนึ่งติ๊นาที่เป็นเพลงช้าๆ มีเสียงพูดภาษาฝรั่งเศสขึ้นมาตอนหัว ตอนที่ได้ยินทำนองตอนแรก รู้สึกว่าให้อารมณ์ที่เศร้าๆ และเสียงเปียโนที่อยู่ในเพลง มันคล้ายๆ อะไรหล่นลงมาตลอดเวลา เลยเขียนให้เป็นใบไม้ ซึ่งจริงๆ จะเขียนเป็นเรื่องอื่นก็ได้ แต่มานั่งคิดว่าถ้าเป็นเรื่องอื่น คริสติน่าจะแบกไหวหรือเปล่าก็ไม่รู้ เพราะมันอาจจะลึกลับเกินไปกว่าที่ภาพของเขาจะรับได้”

วิธีการเขียนเพลงแบบเขตต์อรัญมาจากระบบความคิดบวกกับเทคนิคเป็นหลัก เขาเชื่อว่า ทักษะนี้ฝึกฝนได้ หากมีพื้นฐานที่ดี มีโครงสร้างความคิดที่ชัดเจน ย่อมสร้างเพลงที่มีคุณภาพได้เช่นกัน

อย่างเทคนิคหนึ่งที่เขาใช้ได้ผลเสมอมาคือ คำขึ้นต้นที่ดี

“ประโยคแรกต้องน่าสนใจ แล้วเดี๋ยวคนก็อยากฟังต่อไปเอง เช่นเดียวกับฮุคหรือท่อนเด็ด คำที่ใส่เข้ามาต้องเป็นคำที่แรงและติดหู อย่าง ‘เพราะตัวฉันเป็นเช่นบูมเมอแรง’ บางคนไม่รู้หรอกว่าทั้งเพลงนี่ร้องว่าไง เวลาเราฟังทำนองต้องรู้เลยว่าท่อนไหนเด่น ซึ่งบางทีมันคิดยาก เพราะบางทำนองมี 3 คำนี่สั้นนิดเดียว เราก็ต้องหา 3 คำที่ดีที่สุดในโลกเอามาใส่ตรงนี้ เพราะถ้าเป็นคำอื่นมันก็ไม่ฮิต”

ขณะเดียวกันการรู้จักสังเกตและต่อยอดสิ่งต่างๆ จากรอบตัว ก็สำคัญไม่แพ้กัน

เช่นไปเที่ยวภูเก็ต เจอลมพัดแรง ก็มาสร้างเป็นเพลง ‘พายุ’ ของไมโคร หรือนั่งรถเมล์ไปธรรมศาสตร์ แล้วเห็นป้ายของนักเคลื่อนไหวตามเสาไฟว่า ‘สักวันหนึ่ง เสียงขลุ่ยจะกลับไปสู่กอไผ่ตามเดิม’ ก็เอามาเขียนเพลง ‘ขลุ่ยผิว’

“ถ้าเพลงมาจากตัวเองเมื่อไหร่แปลว่าเราหมดตูดแล้ว ตัวเองนี่ต้องเก็บไว้เป็นเพลงสุดท้ายเลย.. นักแต่งเพลงทุกคนในโลก ไม่มีใครที่จะนึกขึ้นมาเองหรอก เขาใช้วิธีเดินไปเห็นอย่างนั้นแล้วก็เอาเขียน เหมือนจอห์น เลนนอน เดินไปหน้าร้านที่ขายของเล่น เห็นคำว่า Cry baby cry, make your mother buy ก็เอามาเขียนเพลง Cry Baby Cry หรือว่าพอล แมคคาร์นีย์ ไปเดินอยู่บนถนนเพนนี่ ก็แต่ง Penny Lane จริงๆ ต้องใช้ตรงนี้มากเลย มากในการเห็นอะไรแล้วสะดุด สะดุดแล้วเขียน ต้องเป็นคนสายตาดี”

แต่สุดท้ายต้องไม่ลืมว่า ทั้งหมดควรอยู่บนพื้นฐานที่คนฟังเสพได้ เพราะการวัดว่าเพลงใดประสบความสำเร็จนั้นขึ้นอยู่กับการยอมรับของคนฟังเป็นหลัก ถ้าคนฟังส่วนใหญ่ชอบก็แสดงว่าสำเร็จแล้ว ที่สำคัญยังยืนยันว่าเพลงนั้นดีพอที่อยู่ในความทรงจำของผู้คน

“ไม่มีเพลงไหนที่คนชอบกันทั้งประเทศเลยแล้วมันไม่ดี อย่างนี้แปลว่าต้องมีอะไรดีแน่ๆ เพราะการที่คนส่วนมากชอบโดยมิได้นัดหมายกัน แปลว่าเนื้อหาสาระ ลีลาของทำนองเพลง มันต้องใจต้องตาของคนฟังเหลือเกิน นี่คือความดี นั่นคือคุณภาพของเพลง ที่ไม่ได้เกิดจากการบังคับกรอกหูให้ฟัง ไม่เช่นนั้นมันจะติดอยู่สั้นๆ แล้วก็หมดไปเร็ว ไม่อยู่นานหรอก

“เพลงที่สำเร็จจะอยู่ของมันนานมากเลยต่อให้เทปขายหมดไปแล้ว คนก็ยังอยากฟัง ยังชอบอยู่ นั่นคืออะไรที่มันสำเร็จจริงๆ” และสิ่งเหล่านี้ก็ถูกพิสูจน์ให้เห็นแล้ว ผ่านบทเพลงมากมายจากปลายปากกาของ ‘เขตต์อรัญ เลิศพิพัฒน์’