สิ่งหนึ่งที่ตอกย้ำความเชื่อนี้คือ การที่หลายๆ ประเทศ รวมทั้งประเทศไทย ได้ลงนามในปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ตั้งแต่วันที่ 10 ธันวาคม 2491 ในสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ โดยตามข้อที่ 6 ระบุว่า ทุกคนมีสิทธิที่จะได้รับการยอมรับทุกแห่งหนว่าเป็นบุคคลตามกฎหมาย และข้อที่ 15 ทุกคนมีสิทธิในการถือสัญชาติหนึ่ง การถอนสัญชาติโดยพลการหรือปฏิเสธสิทธิที่จะเปลี่ยนสัญชาติของบุคคลนั้นจะกระทำมิได้

อย่างไรก็ตาม ผู้ถืออำนาจรัฐบางคนก็ไม่ได้เห็นด้วยกับแนวคิดดังกล่าว จนนำไปสู่การปรับปรุงกฎหมาย จนส่งผลกระทบถึงสิทธิของราษฎรไทยหลายๆ คน โดยเฉพาะประกาศของคณะปฏิวัติ พ.ศ. 2515 ที่สั่งให้ถอนสัญชาติของบุคคลที่เกิดในเมืองไทย แต่มีบิดาเป็นคนต่างด้าว หรือมารดาเป็นคนต่างด้าว แต่ไม่ปรากฏบิดาที่ชอบด้วยกฎหมาย โดยอ้างเหตุผลเรื่องความมั่นคง ส่งผลให้ลูกครึ่งหลายคนในเวลานั้นต่างกลายเป็นคนต่างด้าวบ้าง เป็นคนไร้สัญชาติบ้าง และจะได้สัญชาติไทยก็ต่อเมื่อได้รับการอนุมัติจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยเป็นรายๆ ไป

ในช่วงปี 2533-2534 อาจารย์แหววก็มีโอกาสได้เข้าไปช่วยให้ความเห็นทางกฎหมายเพื่อเด็กที่มีปัญหาดังกล่าวเช่นกัน โดยกรณีแรกที่ถูกนำมาศึกษา คือ ปัญหาสิทธิในสัญชาติไทยของ ก๊อท-จักรพันธ์ ครบุรีธีรโชติ ศิลปินชื่อดัง เพราะตกเป็นคนต่างด้าว เนื่องจากอำเภอไม่ยอมออกบัตรประชาชนให้ถือ ทั้งที่เขาเกิดในประเทศไทยจากแม่ที่ถือสัญชาติไทย แต่พ่อที่มิได้จดทะเบียนสมรสกับแม่เป็นทหารอเมริกันที่มาทำงานในประเทศไทย โดยกรณีเช่นนี้ยังเกิดขึ้นกับศิลปิน นักแสดงลูกครึ่งอีกหลายท่านอีกด้วย

ผลจากการศึกษาก็ทำให้สังคมเข้าใจถึงปัญหานี้มากขึ้น กระทั่งในปี 2535 อาจารย์แหววมีโอกาสไปช่วยงาน ศ.พิเศษ จรัญ ภักดีธนากุล ซึ่งเวลานั้นเป็นรองเลขาธิการสำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ ปรับแก้กฎหมายเรื่องนี้ให้ถูกต้อง เหมาะสม และเป็นธรรมมากยิ่งขึ้น โดยระบุว่า ‘ผู้ที่เกิดโดยบิดาหรือมารดาเป็นผู้มีสัญชาติไทย ไม่ว่าจะเกิดในหรือนอกราชอาณาจักรไทย ย่อมได้สัญชาติไทยโดยการเกิด’ ปัญหาจึงคลี่คลายลงไป

แต่ปัญหาไม่ได้จบเพียงแค่นี้ เนื่องจากข้าราชการกระทรวงมหาดไทย ซึ่งมีหน้าที่รักษาการตามกฎหมายสัญชาติ รวมถึงคนในสังคมไทยไม่รับรู้ว่า สิทธิในสัญชาติเป็นสิทธิมนุษยชน ไม่ใช่สิทธิที่เป็นของรัฐ ดังนั้นเจ้าหน้าที่รัฐหลายคนจึงเชื่อว่า ตัวเองมีอำนาจให้สัญชาติแก่ประชาชน ส่งผลให้เวลาปฏิบัติงาน แทนที่จะช่วยแก้ปัญหา กลับกลายเป็นยิ่งเพิ่มความยุ่งยาก และทำให้ผู้คนตกหล่นจากระบบมากขึ้นเรื่อยๆ

ไม่เพียงแค่นั้น กฎหมายบางเรื่องก็ยังไม่ได้รับการปรับปรุงให้ดีขึ้น และนำไปสู่ปัญหาและข้อถกเถียงไม่รู้จบ จึงเป็นหน้าที่ของนักกฎหมายระหว่างประเทศที่ต้องยื่นมือเข้าไปช่วยเหลือ งานในช่วงนั้นของอาจารย์แหววจึงต้องออกมากระตุ้นเตือนผู้เกี่ยวข้องให้เข้าใจและตระหนักถึงความหมายที่แท้จริงของเรื่องสัญชาติมากยิ่งขึ้น

“รัชกาลที่ 5 ทรงสร้างรัฐไทยสมัยใหม่บนแนวคิดสากลนิยม กฎหมายไทยว่าด้วยสัญชาติไทยก็เป็นไปในทิศทางของสากลนิยม เพียงแต่อาจจะล้าสมัย เพราะไม่ถูกพัฒนาให้ทันต่อความเปลี่ยนแปลงของโลก ซึ่งคำเตือนที่ต้องทำอย่างมากคือ ประเทศไทยยอมรับปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ดังนั้น การที่คนในสังคมไทยจะยังมีความเข้าใจผิดๆ เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนว่าด้วยสัญชาติ จึงเป็นเรื่องที่ไม่ถูกต้อง ยิ่งคนสอนกฎหมายระหว่างประเทศ จะเฉยๆ ต่อการพูดหรือเขียนผิดๆ ก็เป็นไปไม่ได้”

เพราะฉะนั้น ในช่วง 10 ปีแรกของการทำงานเพื่อคนไร้รัฐไร้สัญชาติในประเทศไทย อาจารย์แหววจึงพยายามทำให้คนในสังคมมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องนี้อย่างถูกต้อง ตั้งแต่การเปิดห้องเรียนกฎหมายสัญชาติให้กับเจ้าหน้าที่รัฐ เพื่อให้ผู้มีอำนาจปฏิบัติหน้าที่ตามที่กฎหมายบัญญัติไว้ ลงพื้นที่ไปพูดคุย สำรวจปัญหา เพื่อแก้ไขสถานการณ์เฉพาะหน้า ตลอดจนทำวิจัยและเสนอแนะไปยังรัฐบาลและรัฐสภา เพื่อนำไปสู่การปรับปรุงกฎหมายให้ดีขึ้น

เพราะถ้าปล่อยให้คิดแบบขัดต่อสากลนิยมไปเรื่อยๆ ก็เหมือนกลัดกระดุมผิดเม็ด คงทำอะไรต่อไปได้ลำบาก และนั่นเองที่นำมาสู่การขับเคลื่อนงานของอาจารย์แหววและลูกศิษย์ในนาม ‘บางกอกคลินิกนิติธรรมศาสตร์’ จนถึงปัจจุบัน